IZARNE GARMENDIA UIT BASKENLAND:

“Trikitixa vind je in ieder dorp!”

Foto: Benno Wildenbeest

Dé verrassing van Muziek zonder Grenzen (het cursusweekend op Schiermonnikoog) was dit jaar Izarne Garmendia. Deze nog maar 20-jarige Baskische harmonica|->speelster stal de show met haar energieke spel, en haar enthousiasme voor alle muziek om haar heen werkte aanstekelijk.

Hoe ben jij op harmonica begonnen?
“Ik speel vanaf mijn negende jaar. Ik heb eerst twee jaar les gehad. Daarna ben ik zelf verder gegaan en later heb ik weer les genomen. Dit is eigenlijk de eerste keer dat ik zelf zo'n workshop leidt.”

Je speelt op een bijzonder instrument.
“De trikitixa, zo noemen wij de harmonica in Baskenland. Wat ik speel is daar een standaard-instrument: een tweerijer in G/C met 23 toetsen (twee meer dan op een gewonen tweerijer, red.), waarbij de eerste twee toetsen van beide rijen de halve tonen zijn. De twaalf bassen zijn gelijktonig, dus in en uit dezelfde toon. De akkoorden zijn G, D, C, F, G, Am en Em.
Ik speel een Dino Baffetti; die kom veel tegen in Baskenland, maar je ziet ook Castagnari’s en Estelles.”

Wat is de normale bezetting van een Baskische groep?
“Eigenlijk speel je nooit alleen trikitixa. Er hoort altijd een panderoa bij: een soort tamboerijn, waarbij je snelle ritmes met je vingers op het trommelvel speelt. Een veel oudere vorm is de txistu (eenhandsfluit) en trom, bespeeld door één persoon. En voor de opkomst van de trikitixa had je ook nog de Alboca: een soort fluit van een koehoorn. In moderne bands kun je eigenlijk alle instrumenten wel tegenkomen, bas, gitaar, noem maar op.”

Is de harmonica populair in Baskenland?
“Nou en of! Na de Spaanse Burgeroorlog was het instrument bijna verdwenen, maar sinds een aantal jaren is er een enorme opleving. Als je nu trikitixa wilt leren spelen kun overal wel les krijgen. Er wordt veel gespeeld op festivals en dansfeesten, in ieder dorp vind je wel een muzikant. Dan heb i het trouwens over Zuid-Baskenland, wat jullie Spaans Baskenland noemen.
In het noorden, aan de Franse kant, zijn er volgens mij minder spelers.”

En hoe zit het in Spanje?
“Baskenland is geen Spanje. Ja, alleen volgens de wet woon ik in Spanje, maar ik voel dat niet zo. Ik weet eigenlijk niet of er in Spanje wel ergens harmonica wordt gespeeld. In Catalonië wel, maar dat mag je eigenlijk ook niet zo maar Spanje noemen.”

Foto: Benno Wildenbeest

Je speelt vooral dansrepertoire.
“In Baskenland spelen we vooral dansen: de Arin-Arin en de Fandango. Het zijn dansen die wel op elkaar lijken, maar het ritme is even anders. Het zijn snelle dansen, met veel energie.”

In Nederland is Kepa Junkera de bekendste Baskische harmonicaspeler.
”Ja, Kepa is geweldig goed. Wat hij doet kun je niet meer echt de Baskische stijl noemen. Het is echter zijn eigen Kepa-stijl, die ik er bewonder. Wat ik doe is meer traditioneel.’

Je hebt op Schiermonnikoog actief meegedaan met sessies, en veel muziek opgenomen.
“Ja, ik ga echt met een schat aan muziek naar huis. Eerst dacht ik nog ‘laat ik niet te veel opnemen', maar ik had toch bandjes genoeg bij me. Ik ben heel erg geïnteresseerd in de muzikale talen van mensen, en daarom vind ik het ook leuk om de verschillende speelstijlen op te nemen. sIk heb hier heel veel goede muzikanten gehoord.”