Première in ‘Groesmegen’ blijft niet onopgemerkt

Kok de Koning: “Als je TexMex speelt is het feest”

• Kok de Koning demonstreert de vingerzetting van de Cumbia aan de tweerijers.

Foto: Eduard Bekker

---

Al toen ik voor de eerste keer deelnam aan het befaamde ‘Trek er es Uut’, schreef ik in het DN, dat ik graag een keer een workshop bij een TexMex-docent wilde volgen. Dit jaar ging mijn wens in vervulling door de komst van de totdustoe voor mij volkomen onbekende Kok de Koning.

Tegenwoordig maakt hij deel uit van de jaren ’60-’70 muziektrio ‘Nieuwe Helden’, waarin hij het populaire repertoire van hits uit de jaren ’60 en '70 – met trekharmonika – vertolkt en – samen met de trekzakspelend alleskunner Wim Dictus – van de Latinoformatie ‘Los Caminantes’.

Het mag gerust opmerkelijk worden genoemd, dat hij jarenlang een onbekende was bij de meeste trekharmonikaspelers, omdat hij – zoals Wim Dictus het noemde – ‘van een heel ander circuit deel uitmaakte’.

Bevlogen

Gezien mijn ervaring in deze dag vind ik hem een absolute verrijking voor het diatonische workshopgebeuren. Niet alleen vanwege het genre waar zijn voorkeur naar uitgaat maar tevens vanwege zijn bevlogenheid. Zo toonde hij ons verschillende muziek- en televisiefragmenten uit Texas, waar hij zelf ook was geweest en de muziekstijlen uitgebreid had geobserveerd. Hij gaf dan ook een uitgebreide toelichting bij elk der spelers.

Kok heeft zich speciaal voor deze workshop in de tweerijer verdiept. Normaliter speelt hij namelijk drierijer: bij TexMex en andere latino-stromingen is dat niet ongebruikelijk en ook eigenlijk gemakkelijker als het gaat om tweestemmig spelen: en daar gaat het bij deze muziek juist om. Toch is ook de tweerijer geen vreemd element in de TexMex en onze arnemmer vond deze kennismaking een boeiende ervaring; juist door de beperkingen en trucs die je moet uithalen om toch in de buurt van het gewenste resultaat te komen.

Voor de meeste leerlingen was dit Latijns-Amerikaanse tweestemming spelen een hele nieuwe aanpak.
In tegenstelling tot wat bijvoorbeeld bij veel andere genres gebruikelijk is, worden de melodiëen bij TexMex e.d. zo gespeeld dat het typische trek-duw-effect dat zo kenmerkend lijkt te zijn voor de trekharmonika, juist zoveel mogelijk wordt voorkomen. Dat men dan niet direct naar de accordeon grijpt vindt zijn oorzaak waarschijnlijk in het feit dat veel 'tweestemmige' knoppen bij de trekharmonika zo lekker naast elkaar liggen.

• Kok de Koning en Wim Dictus in Duel.

Foto: Eduard Bekker

---

Tweemaal gedraaid

Hoewel de gedraaide 5 als typisch nederlands wordt beschouwd is dit in de TexMex ook geen ongebruikelijke stemming en sterker nog: ook de hoge C op de F-rij (we gaan even uit van de-C/F stemming) is meestal gedraaid om makkelijker tweeklanken te kunnen pakken.

Wat Kok ons probeerde bij te brengen (maar waarin hij door de diversiteit van de groep slechts gedeeltelijk slaagde) waren de C,G en F-loopjes, waarbij nadrukkelijk over twee rijen wordt gespeeld om zo min mogelijk te hoeven trekken en duwen. Tevens wees hij ons op de vingerzetting, waarbij de pink er slechts zelden aan te pas komt. Want behalve de 'domweg' geproduceerde tweeklanten door het gelijktijdig aanslaan van twee knoppen zit de kracht van deze muziek in snelle loopjes waarbij de beperking is dat die noten onderlig weer die harmonische tweeklanten vormen.

Een andere techniek is om bij polka's de tweede bas weg te laten, zodat een afterbeat ontstaat, die doet denken aan een reggae-ritme.
Al met al heel anders dan de technieken, waarmee je doorgaans kennismaakt bij een workshop.

Het beste leek het Kok om het allemal in praktijk te brengen met de ‘Vogeltjesdans’: een overbekende deun, die zich – als veel muziek van het 'populaire genre' – uitstekend leent voor een TexMex-variant en door de bekendheid van iedereen met de melodie prima oefenmateriaal zou kunnen zijn. Helaas waren er enkelen in de groep die dit toch wel een erg banale deun vonden en daarom weken we uit naar een veel moeilijker te spelen Cumbia.

Bal

Hoe de muziek ‘in het echt’ klonk, konden we al een beetje proeven door een eentje-tweetje met Wim Dictus tijdens de workshop. Maar zaterdagavond speelde Kok de Koning eerst het populaire genre met de ‘Nieuwe Helden’, om tijdens het bal verder te spelen in Los Caminantes. Spetterende salsa’s, die het bijna onmogelijk maakten om te blijven zitten. Toch waren er velen die zich het bal anders hadden voorgesteld: menigeen spoedde zich naar de voorzijde van het schoolgebouw om daar een alternatief bal te houden met de (meer op Frankrijk gerichte) volksmuziek, zoals men dat eigenlijk op de bals gewend is. Desalniettemin was het optreden een prima voorbeeld van de veelzijdigheid van het instrument.

Kok de Koning had zijn workshop nu voor zowel twee- als drierijers opengesteld, maar gezien de speciale aandacht, die laatstgenoemde minderheid nodig had, had hij daar achteraf spijt van.
“Volgende keer wordt het òf alleen drierijer òf alleen tweerijer.”

Uiteraard hoop ik op het laatste, want workshops als deze zijn tot dusver een zeldzaam, maar voor mij bijna onmisbaar gebeuren.